Narcystyczna osobowość może wpływać na różne aspekty życia, w tym na środowisko zawodowe. W pracy i biznesie narcyzm może prowadzić do specyficznych zachowań i relacji, które mogą być zarówno korzystne, jak i problematyczne. Poznajmy bliżej, jak narcyzm objawia się w miejscu pracy oraz w relacjach biznesowych.
Kim jest narcyz?
Psycholog kliniczny Hanna Szczepańska opisała narcyza jako osobę, która „została mocno zraniona i wszystkie siły przeznaczyła na to, żeby przetrwać. Dziecko, żeby dojrzeć, potrzebuje obecności, miłości i wsparcia rodziców. W oparciu o relację z nimi może zbudować swoje ja, adekwatny obraz świata i innych ludzi oraz nauczyć się regulować własne emocje.” Z powodu braku odpowiedniego wsparcia w dzieciństwie, narcyz utknął na etapie rozwojowym, gdzie „chce wszystko, i to natychmiast, i nie przyjmuje do wiadomości, że coś nie będzie tak, jak chce. Innych traktuje jako osoby istniejące po to, żeby zaspokajać jego potrzeby.” Narcyz, aby przetrwać, szuka podziwu i aplauzu od innych, ponieważ czuje się pusty w środku.
Narcyzm w miejscu pracy
W środowisku zawodowym, osoby z cechami narcystycznymi mogą przybierać różne oblicza, które wpływają na ich współpracowników oraz efektywność pracy zespołowej. Do typowych cech narcyza w pracy należą:
Poszukiwanie uwagi i aplauzu: Narcyzi często szukają okazji do bycia w centrum uwagi. Mogą to robić poprzez głośne podkreślanie swoich osiągnięć, umniejszanie osiągnięć innych lub prezentowanie siebie jako kluczowego członka zespołu, bez którego firma nie mogłaby funkcjonować.
Brak empatii: Osoby narcystyczne mają trudności z rozumieniem i odczuwaniem emocji innych. W miejscu pracy może to prowadzić do ignorowania potrzeb i uczuć współpracowników, co skutkuje brakiem wsparcia i trudnościami w budowaniu zaufania.
Nadmierna ambicja: Narcyzi często dążą do osiągnięcia władzy i prestiżu. Mogą być bardzo ambitni i nie zawahać się przed manipulacją czy rywalizacją, aby zdobyć awans lub uznanie. Ich motywacja do osiągnięcia celu może być niezwykle silna, ale często opiera się na własnych korzyściach, a nie na dobru zespołu czy firmy.
Problemy z krytyką: Narcyzi zazwyczaj mają trudności z akceptacją krytyki. Nawet konstruktywne uwagi mogą być odbierane jako atak na ich wartość, co prowadzi do defensywności, a czasem nawet do konfliktów w miejscu pracy.
Przemoc psychiczna: W skrajnych przypadkach narcyzi mogą stosować przemoc psychiczną wobec swoich współpracowników. Manipulacja, szantaż emocjonalny czy złośliwe komentarze mogą być narzędziami, które używają, aby utrzymać kontrolę i dominację nad innymi.
Narcyzm w relacjach biznesowych
W kontekście relacji biznesowych narcyzm może przybierać formę skomplikowanych i często problematycznych interakcji:
Skupienie na własnych interesach: W negocjacjach czy współpracy narcyzi mogą koncentrować się głównie na osiąganiu własnych korzyści, ignorując potrzeby drugiej strony. Tego rodzaju podejście może prowadzić do napięć i trudności w budowaniu trwałych relacji biznesowych.
Brak zaufania: Z powodu tendencji do manipulowania i nadmiernej kontroli, narcyzi często mają trudności z budowaniem zaufania w relacjach biznesowych. Mogą być postrzegani jako osoby niewiarygodne, co utrudnia nawiązywanie i utrzymywanie długofalowych partnerstw.
Problemy z delegowaniem: Narcyzi mają tendencję do przejmowania zadań i projektów, ponieważ nie wierzą, że inni wykonają je równie dobrze jak oni. To może prowadzić do nadmiernego obciążenia pracą, wypalenia zawodowego oraz frustracji u współpracowników, którzy czują się niedoceniani.
Trudności w rozwiązywaniu konfliktów: Narcyzi często mają trudności z rozwiązywaniem konfliktów w sposób konstruktywny. Zamiast dążyć do kompromisu, mogą eskalować konflikty, co negatywnie wpływa na dynamikę zespołu i współpracę biznesową.
Jak radzić sobie z narcyzmem w firmie?
Praca z osobą narcystyczną wymaga szczególnego podejścia. Oto kilka strategii, które mogą pomóc:
Jasna komunikacja: Bądź bezpośredni i jasny w komunikowaniu swoich oczekiwań i granic. Narcyzi mogą mieć tendencję do manipulowania, więc precyzyjna komunikacja może pomóc w minimalizowaniu nieporozumień.
Nie osobiste: Staraj się nie brać ich zachowań osobiście. Zrozumienie, że ich działania wynikają z wewnętrznych problemów, a nie z realnej oceny twojej wartości, może pomóc w radzeniu sobie z ich krytyką.
Szukanie wsparcia: Jeśli masz trudności z narcyzem w pracy, szukaj wsparcia u przełożonych lub działu HR. Czasem konieczne jest mediowanie lub wsparcie ze strony innych, aby rozwiązać konflikty.
Samozachowanie: Pamiętaj o swoich granicach i dbaj o siebie. Narcyzi mogą wyczerpywać energię innych, dlatego ważne jest, aby dbać o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne.
Podsumowanie
Narcyzm w miejscu pracy i relacjach biznesowych może być wyzwaniem, ale z odpowiednimi strategiami i zrozumieniem można radzić sobie z trudnościami, jakie niesie ze sobą współpraca z osobami o cechach narcystycznych. Ważne jest, aby podejść do tego z empatią, ale także z wyznaczeniem jasnych granic, które zapewnią zdrowe i produktywne środowisko pracy.
KILKA CYTATÓW O NARCYZMIE:
„Narcyz jest kimś, kto z powodu braku miłości do samego siebie zmuszony jest poszukiwać miłości i uznania w oczach innych. Ta desperacka potrzeba zewnętrznej walidacji staje się fundamentem jego relacji z otoczeniem.”
Erich Fromm, „The Heart of Man: Its Genius for Good and Evil”.
„Narcyzi budują swoje relacje na kruchej podstawie uwielbienia i podziwu. Gdy ta baza jest zagrożona, ich poczucie własnej wartości zaczyna się chwiać, co prowadzi do zachowań obronnych, często destrukcyjnych dla ich otoczenia.”
Wendy Behary, „Disarming the Narcissist: Surviving and Thriving with the Self-Absorbed”.
„Narcyzm nie polega jedynie na zakochaniu się w sobie, ale na zakochaniu się w wizerunku siebie, który jest w stanie wzbudzić podziw i aprobatę innych. Ten obraz często nie ma wiele wspólnego z rzeczywistością.”
Craig Malkin, „Rethinking Narcissism: The Bad—and Surprising Good—About Feeling Special”.
„Narcyzm nie jest czymś, co można uznać za jednoznacznie złe. Jest to naturalny etap rozwoju, który każdy człowiek musi przejść. Problem pojawia się, gdy jednostka nie jest w stanie przejść tego etapu i przekształcić go w zdrową, zrównoważoną samoocenę.”
Heinz Kohut, „The Analysis of the Self: A Systematic Approach to the Psychoanalytic Treatment of Narcissistic Personality Disorders”.
fot. Freepik.com
